Bột hùng hoàng

Hùng Hoàng ( Realgar) còn gọi là Minh hùng hoàng, Hùng tinh, Yêu hoàng dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách Bản kinh là Khoáng thạch có sulfur asen thiên nhiên có tên là Realgar.

Hiện nay ta còn phải nhập Hùng hoàng của Trung quốc, Hùng hoàng được bán với dạng to nhỏ không đều, màu vàng cam hoặc hơi hồng.

Tính vị qui kinh:

Hùng Hoàng vị cay đắng, tính ôn, có độc qui kinh Tâm Can Thận.

Theo các sách thuốc cổ:

• Sách Bản kinh: vi đắng bình.
• Sách Danh y biệt lục: ngọt đại ôn có độc.
• Sách Bản thảo cương mục: nhập phần khí kinh Can.
• Sách Bản thảo kinh sơ: nhập túc dương minh can.
• Sách Bản thảo tái tân: nhập 2 kinh Tâm Can.

Thành phần chủ yếu:

Sufur Thạch tín ( Arsenic sufide) (A_sS hay A_s2S₂) ngoài ra có các muối kim loại nặng.

Tác dụng dược lý:

A.Theo Y học cổ truyền:

Hùng Hoàng có tác dụng: giải độc sát trùng, hóa ứ tiêu thủng, táo thấp khu đàm, triệt ngược định kinh. Chủ trị các chứng:  đinh nhọt ghẻ lở, trùng độc rắn cắn, giang mai ( mai độc), phong hủi, trùng tích bụng, bụng đau, hen suyễn, sốt rét, động kinh, uốn ván ( phá thương phong).

B.Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại:

1. In vitro, thuốc có tác dụng ức chế nhiều loại nấm ngoài da với mức độ khác nhau, có tác dụng ức chế sự sinh trưởng của vi trùng lao. Dùng bài thuốc có Ngãi diệp, Xương bồ, Hùng hoàng đốt xông khói trong 2 - 4 giờ có tác dụng giết các loại tụ cầu vàng, trực khuẩn biến dạng, trực khuẩn mủ xanh.
2. Thuốc có tác dụng kháng hấp huyết trùng ( schistosoma) và nguyên trùng sốt rét.

Ứng dụng lâm sàng:

1.Trị loét của bệnh k hắc sắc tố ( melanoblastoma):

• Hùng Hoàng, Phàn thạch, Phục linh lượng bằng nhau tán bột đắp ngoài, ngày 1 - 2 lần phối hợp với uống nước sắc Kim ngân hoa, Liên kiều mỗi thứ 50g, ngày 1 thang thay nước chè. Đã trị 10 ca, khống chế được loét, giảm bớt chất xuất tiết có máu rõ ( Trương vĩnh Tường, Tạp chí Trung tây y kết hợp 1986,11:697).

Một vị thuốc dễ gây nguy hiểm cho người sử dụng, được sử dụng hạn chế tại các bệnh viện nhưng lại được bán tràn lan trên mạng.

Mới đây, anh N.V.T. (39 tuổi, ngụ ở Lâm Đồng) bị ngộ độc thạch tín. Anh được đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM trong tình trạng sốt, đau bụng, nôn ói liên tục, yếu liệt tứ chi, suy kiệt... Các bác sĩ xác định anh T. bị ngộ độc thạch tín từ thuốc bắc xông nhà, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân sẽ tử vong.

Muốn mua bao nhiêu cũng có!

Theo TS Cao Thanh Ngọc - trưởng khoa nội cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, trong gói thuốc xông nhà mà bệnh nhân thường mua về xông có hơn 10 vị thuốc, trong đó có hùng hoàng (có chứa thạch tín)... và bệnh nhân đã bị ngộ độc thạch tín từ vị thuốc này.

Vị thuốc hùng hoàng có chứa thạch tín, dễ gây ngộ độc. Tuy nhiên, hiện nay điều mà nhiều bác sĩ lo lắng là vị thuốc này không chỉ có trong thuốc bắc xông nhà mà còn được bán tràn lan trên mạng với quảng cáo chữa được rất nhiều bệnh. Chỉ cần gọi điện hoặc nhắn tin đặt mua trên những trang mạng này là có người giao vị thuốc đến tận nhà trên toàn quốc.

Hiện trên thị trường có ba loại hùng hoàng gồm loại đỏ như mồng gà lóng lánh trong suốt không hôi, loại màu vàng chất nhẹ hơn, trong suốt, loại có màu tương đối đen sẫm. Hùng hoàng chưa thấy khai thác ở Việt Nam mà thường nhập từ Trung Quốc.

Vị thuốc này được quảng cáo để trị: "mơ quỷ đánh mà sinh bệnh, trong bụng bức tức, xót xa, khao khát muốn chết". Để chữa cần dùng bột hùng hoàng uống với rượu 3g, ngày ba lần. Ngoài ra, đột nhiên trúng phải ác khí, những chứng tà ma, quỷ mụ, dùng bột hùng hoàng thổi vào trong mũi. Bên cạnh đó, vị thuốc này được quảng cáo chữa trị rất nhiều bệnh khác như động kinh ở trẻ em, hen suyễn, bị thương hàn sinh ho, lở ngứa dưới hạ bộ, đau ngứa không rứt...

Trong vai một người cần mua hùng hoàng về để điều trị bệnh hen suyễn cho trẻ, tôi gọi theo số điện thoại trên mạng thì gặp một nam thanh niên cho biết bán hùng hoàng với giá 350.000 đồng/ký và chuyển hàng theo giá bưu điện, muốn mua bao nhiêu cũng có.

Tự ý mua và dùng sẽ rất nguy hiểm

Theo ThS.DS Huỳnh Trần Quốc Dũng - khoa dược Bệnh viện Y học cổ truyền, hùng hoàng là một dược liệu độc, nếu sử dụng phải có tiêu chuẩn, liều lượng rất khắt khe và cần sự theo dõi điều trị của thầy thuốc. 

Do đó, việc tự ý mua và sử dụng hùng hoàng là rất nguy hiểm vì có nhiều yếu tố nguy cơ như dược liệu không đạt chất lượng, dùng lượng không phù hợp gây độc, đang mang thai sử dụng vị thuốc này sẽ gây nguy hiểm, không nhận ra các triệu chứng nếu bị nhiễm độc từ arsen...

Hiện nay, ngay tại các cơ sở khám chữa bệnh lớn như Bệnh viện Y học cổ truyền cũng rất hạn chế sử dụng hùng hoàng, chỉ dùng trong một số trường hợp đặc biệt sau khi đã được các y bác sĩ cân nhắc kỹ lưỡng.

DS Quốc Dũng cũng nhấn mạnh hiện nay các thông tin, quảng cáo trên mạng, báo đài cũng như các phương tiện truyền thông rất nhiều. Tuy nhiên, rất nhiều thông tin chưa được chính xác hoặc chưa đầy đủ. Đặc biệt đối với các dược liệu hay thuốc cổ truyền, người nghe nên hết sức sáng suốt trước những thông tin này. 

Nếu có ý định sử dụng, tốt nhất nên tìm đến các cơ sở khám chữa bệnh uy tín để được tư vấn và hướng dẫn cho đúng.

Hùng hoàng là một dược liệu độc

Việc sử dụng hùng hoàng nếu không được kiểm soát chặt chẽ từ nguồn nguyên liệu, đến chỉ định cũng như theo dõi điều trị thì rất nguy hiểm. Và hiện nay đã có nhiều loại thuốc cũng như phương pháp điều trị khác an toàn và hiệu quả có thể thay thế loại dược liệu này.

Do đó, trước khi có ý định sử dụng dược liệu này cần tham khảo thật kỹ ý kiến tư vấn của các y bác sĩ.

Tuyệt đối không nên mua về tự ý sử dụng, đặc biệt là qua đường uống vì rất nguy hiểm.