Cây từ bi là một trong những cây thuốc nam cực kỳ nổi tiếng bởi nó có rất nhiều công dụng trong việc điều trị bệnh. Nhưng vẫn có nhiều người vẫn không biết đến công dụng của loại cây này. Vậy cây từ bi chữa bệnh gì? Khám phá ngay 15 công dụng thần kỳ của loại cây này qua bài viết dưới đây nhé!

Cây từ bi hay còn được nhiều người gọi với một tên khác là cây cúc tần. Đây là loại cây mọc hoang và hay được trồng để làm hàng giao và được nhiều người biết đến loại cây này.

Từ bi là cây nhỏ, cao 1-2,5 mét. Thân có khía rách, phân cành ở ngọn. Lá mọc so le, hình bầu dục mũi mác, dài 15-30cm, rộng 5-8cm. Gốc lá bị xẻ thành nhiều mảnh rời nhau (nhiều tai), đầu thuôn nhọn, mép khía răng. Gân lá chằng chịt thành mạng lưới rất rõ ở hai mặt lá. Mặt trên màu xanh lục sẫm, mặt dưới trắng nhạt, thơm mùi long não. Cụm hoa gồm nhiều đầu màu vàng, hợp thành gù ở kẻ lá và đầu cành. Quả bế, có 5 cánh và chùm lông ở đỉnh.

Từ bi có 2 loại, bao gồm cây từ bi lá lớn và cây từ bi lá nhỏ:

• Cây từ bi lá lớn: lá thuôn dài, sống nhiều ở miền Trung, Tây Nguyên, mép lá có răng cưa nhỏ.
• Cây từ bi lá nhỏ: người miền Tây gọi là cây lức, phân bố nhiều tại các tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long. Người dân nơi đây thường nhai một nắm lá từ bi, đắp vào vết thương giúp cầm máu rất nhanh. Lá này có mùi hương rất đặc trưng, chỉ khi nhai hoặc vò nát bạn mới ngửi được.

Phân bố, thu hái và chế biến cây từ bi

Cây từ bi là loại cây cỏ dại phổ biến ở nhiều nước, đặc biệt là Việt Nam, Trung Quốc và các nước vùng Nam Á, từ Ấn Độ kéo đến Malaysia, Philippin,…

Tại Việt Nam, cây từ bi phân bố ở nhiều vùng, là loại cây mọc dại ven đường, quanh làng, trên đồng cỏ,… Đặc biệt, xuất hiện nhiều ở khu vực miền bắc, các tỉnh trung du và vùng đồng bằng. Các vùng đồi núi quang, có nhiều ánh sáng, bãi đất rộng là địa điểm lý tưởng cho cây từ bi phát triển và phát tán nhanh chóng.

Lá, ngọn non được dùng để làm thuốc. Phần rễ dùng tươi hoặc khô đều được.

Thành phần hóa học của lá từ bi

Một số nhà nghiên cứu đã tìm thấy trong cây từ bi có chứa một lượng tinh dầu lớn với một số thành phần như: acid palmitic, acid myristic, limonen và sesquiterpen alcol. Ngoài ra cây từ bi còn có chứa nhiều chất triterpen như: acid hedragonic, acid hydroxyasiatic.

Trong cây từ bi còn có chứa nhiều vitamin C, lipit, sắt, đây đều là những dưỡng chất mang lại nhiều công dụng đối cho chúng ta trong quá trình điều trị bệnh

Công dụng dược lý cây từ bi

Cây từ bi có rất nhiều tác dụng như chữa các vết thương lở loét, ăn không tiêu, sốt, cảm, ăn không tiêu, đau nhức xương khớp.

Một số nghiên cứu của các nhà lương y cho thấy thảo dược giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi rất hiệu quả. Ngoài ra, còn chữa viêm đường tiết niệu, cầm máu nội tạng hoặc ngoài da đều rất tốt.

Mặt khác, hoa mai băng phiến có chiết xuất từ lá thuốc này có công dụng hỗ trợ điều trị đái tháo đường, viêm chân răng, viêm khí quản, cấm khẩu.

Lá từ bi vị cay, đắng, tính ôn. Có tác dụng khu phong, trừ thấp, hoạt huyết, tiêu ứ, sát trùng, tiêu thũng, tiêu đàm. Giúp cường tim, minh mục, hạ áp, thông kiếu, tán uất hỏa. Làm giãn mạch ngoại vi, hạ huyết áp, tăng nhu động hô hấp, cầm máu, tiêu viêm, sát trùng.

Cây từ bi chữa bệnh gì?

Chữa sỏi thận

Để sử dụng lá từ bi chữa sỏi thận thì bạn chỉ cần chuẩn bị khoảng 20g lá từ bi, rau ngổ khoảng 10g, hoạt thạch tán thành bột mịn khoảng 1,5g.

Sau khi nguyên liệu đã được chuẩn bị xong thòi cho tất cả vào ấm cùng với khoảng 2,5 lít nước và đun đến lúc nào lượng nước trong ấm khoảng 2lit thì dừng lại và sử dụng lượng nước này trong ngày.

Đối với những người bị sỏi thận thì nên kiên trì thực hiện bài thuốc này để thấy được công dụng mà cây từ bi mang lại. Cùng với đó thì người bệnh cũng cần phải có một chế độ ăn uống hợp lý để có thể điều trị dứt điểm được bệnh sỏi thận.

Điều trị thận yếu

Chuẩn bị: Khoảng 200g lá cây từ bi, 100g sả, lá chanh khoảng 50g và thủy xương bồ khoảng 10g. Đem tất cả các nguyên liệu này đi rửa sạch. Sau đó cho vào ấm đun thành dạng cao lỏng và cho thêm khoảng 1 lít nước. Để cho dễ uống bạn cũng có thể cho thêm một chút đường vào.

Bài thuốc này có thể giúp giảm thiểu các triệu chứng suy giảm chức năng thận của bệnh.

Chữa bong gân

Chuẩn bị: lá từ bi, mã đề, gừng tươi, vỏ cây gạo và đem đi rửa sạch và giã nhỏ. Sau đó cho nên đun nóng, và để ấm và đắp vào những vùng bị bong gân. Với bài thuốc này sẽ giúp điều trị nhanh tình trạng bong gân cực kỳ hiệu quả.

Để có thể giúp bài thuốc này phát huy hết công dụng thì trong quá trình điều trị người bệnh cần tránh vận động các khớp đang bị bong gân.

Chữa đau mỏi lưng, chấn thương

Cây từ bi có khả năng trị bệnh đau mỏi lưng rất tốt. Để chữa đau mỏi lưng, bạn có thể lấy lá từ bi và cành non đem giã nát. Hòa thêm cùng một ít rượu sao nóng lên. Sau đó, đắp vào nơi đau ở hai bên thận.

Chữa bệnh thấp khớp

Cây thuốc đóng vai trò quan trọng trong bài thuốc trị bệnh thấp khớp. Khi bị thấp khớp, đau nhức xương, bạn có thể sử dụng 20g rễ từ bi, sắc nước uống. Ngoài ra, có thể phối hợp với 20g rễ trinh nữ, 20g rễ bưởi bung, 10g củ đinh lăng, 10g cam thảo dây. Tất cả đem sắc uống. Bạn nên dùng bài thuốc này trong liên tiếp 5-7 ngày để đạt hiệu quả cao nhất.

Chữa chứng căng thẳng

Đối với những người thường xuyên bị chứng căng thẳng thì bài thuốc từ cây từ bi dưới đây có thể làm giảm đi các triệu chứng rất hiệu quả.

Chuẩn bị: 50g lá cây từ bi, 50g hoa cúc, đu đủ chín. Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi đun đến lúc nào sôi thì cho thêm khoảng 100g óc lợn vào đun cho đến khi nào nhừ thì bỏ ra ăn.

Bài thuốc này thì nên sử dụng trước khi ăn cơm và ăn 2 lần 1 ngày để có được công dụng tốt nhất của bài thuốc.

Điều trị cảm mạo, sốt

Khi bị nhức đầu cảm sốt, bạn có thể dùng lá đại bi tươi 2 phần, lá sả một phần, lá chanh một phần. Cụ thể, bạn dùng mỗi phần khoảng 8-10g sau đó đem sắc với nước, uống khi còn nóng. Sau đó, cho thêm nước vào phần bã đun sôi, dùng để xông.

Ngoài ra, bạn có thể dùng lá đại bi phối hợp với lá bàng và lá cây hương nhu, sắc uống. Uống nước này có tác dụng chữa cảm sốt cực hiệu quả.

Chữa viêm khí quản

Bài thuốc lá từ bi trị bệnh viêm khí quản rất đơn giản mà lại đem lại hiệu quả cao. Khi sử dụng lá đại bi trị ho do viêm phế quản, bạn sử dụng 20g đại bi già rửa sạch, băm nhỏ, 2 nắm gạo, 3g gừng tươi, cắt nhỏ, 50g thịt lợn nạc băm nhuyễn. Tất cả những thực phẩm này đem nấu cháo chín nhừ. Ăn nóng khi đói, ngày 3 lần, ăn liên tục 3 ngày sẽ đỡ.

Chữa bệnh trĩ

Có thể bạn chưa biết nhưng cây đại bi có khả năng điều trị bệnh trĩ rất hay. Khi bị bệnh trĩ ghé thăm, bạn có thể kết hợp 4 loại lá thảo dược là lá từ bi, lá sung, lá lốt, lá ngải cứu và nghệ vàng. Các loại lá lấy mỗi thứ 1 nắm, thêm một vài lát nghệ. Tất cả nguyên liệu đem rửa sạch, cho vào nồi đun lấy nước đặc. Sau đó, dùng nước này để xông hậu môn khoảng 15 phút. Cho tới khi nước còn ấm thì ngâm trực tiếp khoảng 10 – 15 phút nữa. Tiếp tục lau khô bằng khăn mềm.

Thực hiện theo bài thuốc này 2 – 3 lần mỗi tuần và kiên trì cho tới khi khỏi bệnh. Trong quá trình sử dụng sẽ thấy hiệu quả búi trĩ co lại và dần biến mất. Nếu trĩ nhẹ, bệnh có thể giảm sau 2 tháng áp dụng.

Xem thêm:

• CÂY BÌM BỊP – TỪ LOẠI RAU RỪNG QUEN THUỘC ĐẾN VỊ THUỐC QUÝ TRONG ĐÔNG Y
• CÂY ĐẠI BI VÀ 20+ TÁC DỤNG CHỮA BỆNH ÍT AI BIẾT
• TRẦN BÌ THẦN DƯỢC TẠI GIA KHÔNG PHẢI AI CŨNG BIẾT

Một số lưu ý khi sử dụng cây từ bi

Cây từ bi có rất nhiều công dụng tốt trong việc điều trị bệnh, để có thể giúp những bài thuốc này có được công dụng tốt nhất thì bạn cũng cần phải lưu ý tới một số vấn đề sau:

Đối với những bài thuốc sắc trong chữa bệnh xương khớp thì bạn cũng không nên sử dụng bài thuốc này thay cho việc uống nước hàng ngày.

Trong quá trình điều trị bằng cây từ bi thì bạn cũng cần phải kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý và có một chế độ tập luyện nghỉ ngơi phù hợp.

Ngoài ra để tăng tính hiệu quả của các bài thuốc thì bạn cũng cần kết hợp với một số phương pháp điều trị bệnh khác của các bác sĩ chuyên khoa.

Nên thăm khám bệnh một cách định kỳ để có thể phát hiện ra bệnh và có được phương pháp điều trị bệnh hiệu quả nhất.

Hy vọng thông qua bài viết này có thể giúp bạn đọc biết thêm những thông tin về cây từ bi chữa bệnh gì? Khám phá ngay 15 công dụng chữa bệnh thần kỳ. Cảm ơn các bạn đã quan tâm tới bài viết. Hẹn gặp lại bạn ở các bài viết sau!

Blog Nguyễn Tuấn Hùng

A. Mô tả cây

• Cây đại bi hay từ bi là một cây nhỡ, cao từ l,5m đến 2,5m. Thân có nhiều rãnh chạy dọc, có nhiều lông, trên ngọn có mang nhiều cành. Lá hình trứng hai đầu nhọn nhưng hơi tù, có thể dài tới 12cm, trung bình dài 15cm và rộng 5cm, mặt trên có lông, mép lá gần như nguyên hay xẻ thành răng cưa và ở gốc lá thường có 2, 4 hoặc 6 thuỳ nhỏ do phiến lá phía dưới bị xẻ quá sâu. Vò lá ta sẽ thấy mùi thơm dễ chịu của băng phiến. Hoa màu vàng, mọc thành chuỳ ngù ở kẽ lá hay đầu cành. Trên hoa có nhiều lông tơ. Quả bế có 2 cạnh dài 1mm, mang chùm lông ở đỉnh .

B. Phân bố, thu hái và chê biến

• Cây đại bi mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta, từ rừng núi đến đồng bằng đâu cũng có. Thường cây đại bi hay mọc ở những đồi đã phát quang có nhiều ánh sáng, không thấy trong rừng sâu. Thường mọc thành bãi khá rộng. Vì chưa khai thác nên chưa thống kê được trữ lượng. Còn mọc hoang ở nhiều nước khác như Trung Quốc (Quý Châu, Quảng Đông, Quảng Tây, đảo Hải Nam), Ân Độ, Malaixia, Inđônêxya, Philipin v.v…
• Trước đây cũng như hiện nay, nhân dân ta thường chỉ biết dùng lá làm thuốc, còn việc cắt lấy băng phiến đại bi mà dùng thì không biết. Việc khai thác này lại do những người Trung Quốc bán thuốc rong (hàng thuốc ê trước đây) tiến hành, những người này thường mang theo với gánh thuốc một bộ nồi cất lưu động, vừa đi vừa bán thuốc, họ vừa xem nơi nào có nhiều cây đại bi thì dừng lại, cất lấy băng phiến đại bi, thường cắt được chừng vài kg, thì tập trung đem bán tại các thành phô’ hoặc xuất qua đường tiểu ngạch sang Trung Quốc để từ đó lại trở về Việt nam với tên băng phiến hay mai hoa băng phiến. Một số người Việt nam có làm nhưng không phổ biến.
• Cất mai hoa băng phiến cần chú ý tiến hành vào mùa thu đông là thời kỳ cây đại bi có nhiều băng phiến. Các tháng khác, cây có nhiều tinh dầu hơn băng phiến. Búp và lá non có nhiều băng phiến hơn các lá khác.
• Nồi cất thủ công gồm một nồi đáy thường (có thể dùng nồi thổi cơm), một cái chõ, trên để thau hay chảo làm lạnh. Cho lá và cành băm nhỏ vào nồi, thêm nước vào cho ngập lá, trát kín chõ và thau, sau đó đun sôi nhẹ, giữ cho lửa nhỏ trong vòng 3-4 giờ, mai hoa băng phiến thăng hoa lên sẽ bám vào đáy thau, cạo lấy, ép cho hết dầu và tinh chế. Muốn tinh chế mai hoa băng phiến, trộn băng phiến thô với than củi, vôi, bột theo tỷ lệ 100 phần băng phiến thô, thêm 5 phần than củi, 3 phần vôi bột, cho hỗn hợp này vào một nồi gang nhỏ, trên nồi gang đặt một chiếc chõ, đậy vung trát kín. Đun nhẹ, băng phiến sẽ thăng hoa lên, bám vào thành chõ, cạo lấy là được. Tỷ lệ băng phiến thu được thường từ 0,3 đến 0,5%.

C. Thành phần hoá học

• Trong lá đại bi thường có chừng 0,2 đến 1,88% tinh dầu và chất băng phiến. Thành phần chủ yếu của tinh dầu có d. bocneola 1. campho, xineola
• Chất bãng phiến tinh chế gồm chủ yếu là chất bocneola công thức C10H18O, có tinh thể trông óng ánh và trắng như hoa mai do đó có tên mai hoa (hoa mai). Điểm chảy 203204°C, rất dễ thăng hoa, độ sôi 2120C. Chất bocneola có thể tổng hợp được từ tinh dầu thông.

D. Tác dụng dược lý

• Năm 1938, Grevenstuck A. và H. Harms đã dùng nuớc sắc lá đại bi, làm đẳng trương bằng nước Ringer để tiêm vào mạch máu súc vật thì thấy huyết áp hạ do tim co bóp yếu, đi vào do dãn mạch máu ngoại vi. Vận động hô hấp được tăng cường, có lẽ do trung tâm hô hấp bị kích thích, tính co và trương lực của ruột và của tử cung bị giảm xuống.

E. Công dụng và liều dùng

• Lá đại bi chủ yếu được nhân dân ta dùng làm thuốc chữa cảm sốt, cảm cúm, làm cho ra mồ hôi. chữa ho, trừ đờm, đầy bụng không tiêu, đau bụng. Hay dùng nhất dưới dạng thuốc xông chữa bị cảm, mồ hôi bí không ra được: Một nấm lá đại bi khô, một nắm lá bưởi, một nắm lá chanh, một nắm lá sả, tất cả cho vào nồi nước đun sôi. Bệnh nhân ngồi trên giường trước mặt đặt nồi nước nói trên, trong nồi có sẵn đôi đũa để bệnh nhân vừa xông vừa khuấy cho đều. Dùng chăn trùm kín cả người và nồi nước, hơi nước có các chất thơm bốc lên làm bệnh nhân ra mồ hôi. Làm như vậy một hai lần, ngồi nơi kín gió vì sau khi xông xong, mở chăn ra, bệnh nhân đang có nhiều mồ hôi, dễ bị cảm lạnh.
• Nước sắc lá đại bi uống để chữa đầy bụng, ãn uống không tiêu, ho. Ngày uống 20-30g lá tươi.
• Băng phiến đại bi được dùng trong đông y từ lâu, có ghi trong các sách cổ là vị cay, đắng, hơi lạnh, không độc, vào 3 kình phế, tâm và can. Có tác dụng thông ác khiếu, tan uất hoả, tan màng mắt, sáng mắt, chữa đau bụng, đau ngực, ho lâu ngày, ngạt mũi, đau cổ họng, đau mắt cảm gió, cấm khẩu đau răng. Nhưng không được uống với rượu làm cho thuốc dẫn mau quá có thể ngộ độc. Còn dùng bôi ngoài chữa mụn nhọt lỏ loét.
• Liều dùng hàng ngày là 0,10 đến 0,20g chia làm nhiều lần uống dưới hình thức thuốc bột; dùng ngoài không kể liều luợng thường phối hợp với các vị thuốc khác.
• Đơn thuốc có băng phiến
• Chữa viêm cổ họng mãn tính, viêm amiđan (kinh nghiệm cổ truyền):
• Băng phiến 1g, khô phàn (phèn chua phi khô) 2,5g, hoàng bá đốt thành than 2g, đăng tâm thảo đốt thành than 3g, tát cả tán nhỏ, mỗi lần dùng chừng 3-4g thổi vào cổ họng.
• Chú thích:
• – Như trên đã giới thiệu, băng phiến còn lấy từ gỗ cây long não hương Dryobalanops aromatica Gaertn (D. camphora Colebr.) thuộc họ Quả hai cánh (Dipterocarpaceae) chế ra. Cây này mới thấy giới thiệu ở Inđônêxya. Trước đây bản thân Trung Quốc cũng nhập vị băng phiến này để bán lại sang ta. Cây này chưa thấy ở nuớc ta